پر انټرنټ مې زموږ په سيمه کې د يو ليکچر ويډيو وليدله.

پرون چې دې کله د دغې انجلۍ سره خبرې کولې، نو په سترګو کې دې يو رکم ځلا معلومېدله.

 يو قوم و چې پر څو برخو وېشل شوی او ځپل شوی و.

د هند او پاکستان وروسته اوس آن په افغانستان کې هم د ښکلا په مقصد جراحۍ زياتي شوي دي. زه پخپله څو کسان پېژنم چې د مثال په توګه د سر ورېښته يې لګولي خو له بده مرغه بېرته رژېدلي دي.

 يوه ژبه به تر کوم وخته ژوندۍ او د سيالۍ وړ پاته کيږي، دا په دې پوري تړاو لري چې په کومه اندازه ډيجيټلايز شوې ده.

د دې لپاره چې پښتو د انساني تاريخ په دغه مهم پړاو کې د هميشه لپاره ګونګه نشي، ورته په انفرادي او ډليزه توګه کار کول پکار دی.

د يو چا کره مېلمه يم. د کور مشر راته خپل دا سرګذشت ووايه:

چې د تېر يو کال هغو هلو ځلو حساب د خپل ځان سره وکړو، کوم چې مو د خپلې مورنۍ ژبې لپاره کړي دي.

ما ويل چې هر څه چې زه زده کوم، هر څه چې په لاس راوړم، هغه به زما د ولس او خلکو د پرمختګ لپاره مصرف کوم.

پر انټرنټ د انګرېزي ژبي د زدکړې ډېر زيات وړيا/مفت مواد او امکانات موجود دي.

په زياته له ټولو هغو اليکترونيکي آلاتو سره زښت زيات احتياط کول پکار دي، چې کېمره او د ږغ ثبتونې امکان لري.

 خدای بخښلي معلم صاحب ق. راته لاندنۍ کيسه کړې وه:

ډيجيټلايزېشن يا ډيجيټل کول يوه ډېره پراخه ساحه ده او د اوسني پېر تر ټولو مهمه څو بعدي پدېده او اړتيا ده.

هیپنوتیزم د اروا پوهنې يا روانشناسۍ يوه منل شوې څانګه ده. کارپوهان په دغه علم سره کولای شي چي د باور کوونکي او په دغه کار راضي کس لاشعور ته کړکۍ خلاصه کړي

پوهاوی او احتياط د ځان ساتنې تر ټولو بهترين اصول دي.

 «دریاب په کوزه کي» نهه ټوکه کتابي قاموس دی چې ډاکټر عبدالروف رفیقي لیکلی او په وروستیو کې په کوټه کې پښتو اکېډمۍ چاپ کړی دی. په دې کتاب کې له پیله بیا تر 2021م کال پورې د پښتو د 22000 کتابونو او قلمي نسخو پېژندنه شوې ده. په «بله ډیوه» ادبي خپرونه کې مو دا ځل پر دې کتاب بحث کړی دی:

منبع: ©VOA Pashto 08.12.2022
https://www.voadeewanews.com/a/6847999.html

 ___________
دغي ليکنې ته لنډ لينک:
https://t1p.de/cwuzm
___________

 يو مسلمان عيسايي ته دعوت ورکړ چي اسلام قبول کړي، خو هغه ورته عذر کاوه.

 غرب ته اکثريت مهاجرت کوونکي يا د مهاجرت لېوالان له لاندني ممکنه منفي حقايقو ناخبره وي.

قطر د ۲۰۲۲ کال د فټبال نړيوال جام د انعقاد لپاره ۲۲۰ مليارده يعني دوه لکه او شل زره مليونه ډالره مصرف کړي دي.

«د ډرامې ليکلو عملي لارې چارې» کتاب بايد چي د پوهنتونونو د نصاب برخه وګرځي

په دغه انځور کي په نړۍ کي د ويل کېدونکو ژبو جدول جوړ کړل شوی دی.

ما د خدای مسکين، عاجز او کم سواده ته ډېر کشران او آن بعضي مشران د «استاد» يا نور درانه خطابونه کوي

 د مهندسۍ د خپل تحصيل پر وخت د ايټاليې توسکانا سيمي ته په سيرعلمي تللي ؤ

يو وخت د هندواڼو د کلي د ژرندي مالک مړ شو او ژرنده يې څلورو زامنو ته پاته شوه.

 که زه د کوم ګوند/پارټۍ له مشرانو يا مشاورينو څخه وای نو ما به ورته د نورو مشورو تر څنګ د پبلک ريلېشن يا مطبوعاتي چارو په هکله لاندنۍ مشورې خامخا ورکړي وای:

 کله چي زما (احمدولي اڅکزي) پر غريبخانه به ۲۰۱۵ کال دغه ورځ د ښکلا باران شوی ؤ...

په کوټه کي زما د ماشومتوب په وختونو کي يوه ورځ له ګاونډ د خپل ملګري ماشوم سره د هغوی کور ته تللی وم.

تر څو چي ژبه ژوندۍ وي نو پکښي پورته ياد شوي او نور تغيرات واقع کيږي

د يو ساده نټ يا پېچ جوړول يو جهان علم، باريکۍ، تجربې او سرمايې ته اړتيا لري.

په متن کي د يو داسي غار په هکله بيان کيږي چي د مځکي تر سطحي لاندي ژور په يوه کښته سطحه کي واقع دی.

په زیاته  په شاګردي کولو او د يو مسلک په زده کولو کي نه شرم شته، نه تاوان

لکه د يو چا پټی چي وچ او شاړ پاته وي، خو خپلي اوبه يې پرديو پټيو ته بهيږي

خو تر کوم ځای پوري چي زما معلومات دي، اشخاص خپل ځانونه پخپله دغه پروګرام ته نشي معرفي کولای.

د براوزر تېبونه يو د بل سره خبري او ستاسو جاسوسي کولای شي

چارواکي څنګه ستاسو تليفوني او انټرنټي تماسونه تعقيبولای شي؟

 اريستوفان د ايروس په ستاينه کي د پيدايښت يوناني اسطوره بيان کړه. 

 صرف مشترکه ژبه د خپلمنځي پوهاوي او تماس نيونې لپاره کفايت نه کوي.

څو ماشومان مي ډېر وخندول بېله دې چي زما اراده اوسېدلې وي.

تازه تازه راڅخه بيا يو کس خوابدی سو. له دې کبله دغه کرښي ليکم چي ګواندي هغه بېرته راسره پخلا سي او هغه دوستان چي وخت او حوصله لري، هغه هم زما او زما په شان زیاتو نورو خلکو عذر ولولي.

 د يو شاګرد او زده کوونکي لپاره تر دې لوی انعام او د خوشالۍ سبب بل څه شی کېدلای سي

د مشال راډيو سره د قاموسونه ټکی کام په هکله يوه لنډه مرکه

 په زرونو کاريګر په لوی سالون کي يو د بل تر څنګ په اوږدو منظمو قطارونو کي پر مځکه ناست ول.

دوی نه يوازي د نجونو بلکه عموما ښوونځي نه غواړي

د امتحان له اصلي مقاصدو څخه يو دا وي چي زده کوونکي درس ووايي او زده يې کړي

د دغو اصولو مراعت کول د متن په لوست کي ستونزي رامنځته کوي

ښه نظام او دولت تر مور او پلار ډېر مهربان او تر ورور او خور زيات خوږ او شيرين وي.

ښايي ګومان وکړي چي دا خلک به خپل تر منځ څومره سره شير و شکر (سره خواږه) وي

وښتنه دا ده چي موږ د خپلو امکاناتو په چوکاټ کي څه شی وېشلي دي

د چا له خولې چي يو ځلي درواغ راووځي...

بېله زور تاوتريخوالي او فشار څخه د زړونو ګټل د ستونزو د هوارۍ يوازنۍ لاره ده

که په دقيقه توګه درته ووايم نو ته زما د تر نيکه غور نيکه يې

موږ له شمسي نظام څخه دباندي هم د ستورو په نظامونو کي د ژوند کولو وړ کورې موجودي دي

د مېرمني بدن او د هغې ښکلا په مستقيمه يا غير مستقيمه توګه زياته مطرح وي

عموما د شمله مرچ يا خواږه مرچک د کوفيل په اندازه صفر وي

انسانان يوازنی مخلوق دی چي «ژبه» لري

 و غوا ته د هندوانو د عقيدت ښودلو پر يوه ويډيو

که د خپلو خلکو سره د پيسو کومک نسئ کولای، نو نوري لاري چاري ولټوئ

د دغې ژبي د پرمختګ لپاره په امريکا کي د «کلينګون لېنګويج انستيتيوت» جوړ سوی دی

که يو وخت د يو ولس يا هيواد په هکله پوښتني درته پيدا سي لکه:

 له شفقت او ميني ډک د ښوونځي وخت

مه ناهيلي کېږئ!

د انتقاد او نصيحت سره بايد عملي مرستي ته چمتو والی هم مل وي

د دغه وېبلاګ ليکنې تر څلور مليون څخه زيات والي لوستل سوي دي.

خوراکي توکي بايد هلته توليد سي، چيري چي استهلاک/استعمال کيږي.

 «دریاب په کوزه کي» نهه ټوکه کتابي قاموس دی چې ډاکټر عبدالروف رفیقي لیکلی او په وروستیو کې په کوټه کې پښتو اکېډمۍ چاپ کړی دی. په دې کتاب کې له پیله بیا تر 2021م کال پورې د پښتو د 22000 کتابونو او قلمي نسخو پېژندنه شوې ده. په «بله ډیوه» ادبي خپرونه کې مو دا ځل پر دې کتاب بحث کړی دی:

 فاتحه، لنډ ژوندليک او څو ګيلې

 چي مجرد وي وايي ته مي مدد ګار سې

 ډول وهونکی يو خوشال خوشال روان ؤ
ځای يو ليري ته پر لاره دغه ځوان ؤ

هغه د يو کارپوه او متخصص ډاکټر او تدريس کوونکي په توګه منل سوی او پېژندل سوی دی.

کلتوري او ژبي ته ځانګړي سوي ورځي ګټه رسولای سي

 په ګرمو سيمو کي په زياته په دوبي/اوړي کي له تودوښي ساتنه د ودانۍ پر څرنګوالي اړه لري. 

صرف دي يې بالغ او نارينه لوستونکي ولولي

د ځان سره مي فکر وکړ چي سړيه مسلمانه، خدای دي روژه په خير کړه چي نه دي له خپل دين څخه اخلاق زده کړل

 د ۲۳مي پېړۍ شپيته کلنې نړيوالې جګړې، د ۲۴ مې پېړۍ د انرژۍ او خوراک بحران...

ژبي هم مرګ لري. د «ياګان» په نوم ژبه د ارجنتاين او چلي په هيواد کي په بوميانو کي ويل کېدله

فريد فکر کړ صرف دی په غم کي ګير دی
د کور کور غمونه ويني چي اوس ځير دی

په کوټه کي د پښتو اکاډمۍ په غوښتنه د دغه قاموس پر څرنګوالي څو کرښي

 بشپړ فلم دلته کتلای سئ

 تا د ژرندي مهم مسلکي او تجربه کاره همکاران له کار څخه ايستلي

د انسانانو د ژبي او د حيوانانو د تماس نيولې تر منځ څه فرق دی؟ د انسانانو د ژبي ځانګړتيا په څه کي ده؟

عسکر صاحب په ۱۹۴۸ عيسوي کال د سويلي پښتونخوا په ږوب سيمه کي دې نړۍ ته سترګي خلاصي کړي وې.

څېړنو ښودلې چي د خپلي مورنۍ ژبي زدکړه انسان په ځان ډاډه کوي

د کلي تر ټولو ښکلې انجلۍ د سيمي د تر ټول ښه شاعر په نصيب سوه

له نسلونو نسلونو راهيسي تر ظلم او استبداد لاندي يو

بېله د بدل ترلاسه کولو په نيت تر سره سوی کار ډېر اغېزمن او له برکتونو او برياليتوبونو ډک وي.

بعضي وختونه حکومتونه تر هغو مخکنيو حکومتونو لا خراب وي

د «اتل/اټل» لغت په هندۍ ژبو لکه سانسکريت، پالي، مرهټي او هندي ژبو کي تر زياتي اندازې په هغه معنی او په ورته تلفظ لکه په پښتو کي چي يې لري، مستعمل دی.

د نړيوالو سره هر اړخيزه سالمي اړيکي لرل حتمي دي.

The Taliban seize power in Afghanistan. What does the radical Islamists’ victory mean for the country and the wider region? 

Welche Folgen hat dieser Sieg der radikalen Islamisten für das Land und die Region?

Talk with DW News

After the withdrawal of Western forces, will the Taliban soon take control of the whole of Afghanistan? 

Welche Folgen hat dieser Sieg der radikalen Islamisten für das Land und die Region?

د پښتو ژبي له پاره تر ټولو زيات کار او خدمت هغو کسانو کړی دی چي...

مجاهدينو د ولسوالۍ د نيولو لپاره د زيات وخت راهيسي تياری نيولی ؤ.

د هيڅ چا معلومات خوندي نه دي

بحثونه ډېر ستړي کوونکي او اکثره وختونه بې فايدې او د وخت ضايع کول وي. 

 الله دي د هغه په شان نور بچي هم پر دغه ولس ولوروي.

هر خلاقي ليکونکی هميشه ليکوال نه وي

د پروفيسر ډاکټر صاحب عبدالرؤف رفيقي پر «درياب په کوزه کي» اثر باندي د احمدولي اڅکزي تقريظ

په ږيره کي لومړي سپين تارونه

د لالا په شهادت د هغه تګلاره لا پياوړې سوې ده.

 د ولس دلاور سالار عثمان خان کاکړ د حق داعي ته لبيک ووايه.

د تماس نيوني بنيادي اصول بايد مراعت کړو

خبرداری: دغه موضوع صرف د کمپيوتر  وينډوز ۱۰ هغو کاروونکو له پاره په زړه پوري کيدلای سي

هغه په دغو دوو ساعتو کي پر ادب، تاريخ، فلسفه، نظامي چارو، نړيوال سياست او نړيوالو حقوقو او څو نورو موضوعاتو وږغيدی

د ورور په شان راته ګران ملګري زما يار زما محسن محمد ګل پوپل د حق داعي ته لبيک ووايه

په دغه وېبلاګ کي د ليکنو د لوستنو شمير تر ۳ مليونه زيات سو

Im afghanischen Friedensprozess stockt es, sowohl zwischen den radikalislamischen Taliban und den USA, als auch zwischen Taliban und der Regierung in Kabul. Und weiter sterben Zivilisten.

Datum: 29.01.2021
Autor: Ahmad Wali Achakzai
Quelle: DW.COM/DE

Der neue Außenminister der USA, Antony Blinken, hat am Mittwoch vor der Presse mitgeteilt, dass er den amerikanischen Sondergesandten für Afghanistan, Zalmai Khalilzad, gebeten habe, seine Mission fortzusetzen. Khalilzad hatte den Weg für ein Abkommen zwischen den USA und den Taliban geebnet, das am 29. Februar 2020 unterzeichnet wurde.

Die Vereinigten Staaten sagten darin für Mitte 2021 den Abzug all ihrer Soldaten aus Afghanistan zu - unter bestimmten Voraussetzungen. Dazu gehört, dass die Taliban nicht zulassen, dass das Terrornetzwerk Al Kaida und andere Terrororganisationen Afghanistan erneut als Rückzugsort nutzen. Außerdem stehen die Taliban im Wort, dass Angriffe auf afghanische Regierungstruppen abnehmen.

Bereits vor der Vereidigung des US-Präsident Joe Biden am 19. Januar hatte Blinken als designierter Außenminister signalisiert, dass er das mit den Taliban unterzeichnete Abkommen neu evaluieren möchte. Dies bekräftigte Ende vergangener Woche auch Bidens Nationaler Sicherheitsberater Jake Sullivan nach Gesprächen mit seinem afghanischen Amtskollegen Hamdullah Mohib, wie die Nachrichtenagentur AFP meldete.

Misstrauen zwischen Taliban und Washington
Die neue Regierung in Washington wolle insbesondere überprüfen, ob die Taliban "ihre Versprechen umsetzen und ihre Beziehungen zu Terrorgruppen beenden" und ob sie "die Gewalt in Afghanistan reduzieren und mit der afghanischen Regierung und anderen gesellschaftlichen Gruppen sinnvolle Verhandlungen führen."

Unterdessen kritisierte der Chef des politischen Büros der Taliban in Katar, Mullah Baradar, bei seinem Besuch im Iran die USA. Die Vereinigten Staaten hielten sich nicht an das in Doha getroffenen Friedensabkommen vom Februar 2020, behauptete der Taliban-Vertreter. "Wir trauen den USA nicht und werden jede Gruppe bekämpfen, die Söldnerdienste für die USA leistet", drohte Baradar.

Stockende Gespräche zwischen Kabul und Taliban
Die afghanische Regierung, welche von Anfang an das US-Taliban-Abkommen kritisiert hatte, begrüßte die Ankündigung der USA, das Abkommen auf den Prüfstand zu stellen. Denn die Gespräche zwischen den Taliban und der afghanischen Regierung um Präsident Ashraf Ghani, die als Bestandteil der Übereinkunft zwischen Washington und den Taliban gelten, kommen nicht voran.

Die afghanische Regierung hat zwar wie vereinbart rund 5500 Taliban-Kämpfer freigelassen und damit eine Bedingung der Taliban für direkte Gespräche erfüllt. Doch die Verhandlungen, die am 12. September 2020 in der afghanischen Hauptstadt Kabul begannen, wurden Mitte Dezember 2020 ohne Ergebnisse unterbrochen. Im Januar 2021 wurden zwei Treffen einberufen, von denen nicht mehr bekannt wurde, als dass sie "in freundlicher Atmosphäre" stattfanden.

Der Kabuler Politologe Mahmud Marhun sagte der DW, dass beide Seiten abwarteten, welche Richtung die Afghanistan-Politik der neuen US-Regierung nimmt. Die Entscheidung, den Sondergesandten Khalilzad auf seinem Posten zu belassen, sei zumindest ein Hinweis für Kontinuität.

Unüberbrückbare Differenzen?
Kenner des Landes halten Fortschritte zwischen den Taliban und den Politikern in Kabul für äußerst schwierig. So sagte Zaman Stanizai, Dozent für Politikwissenschaften an der California State University, der DW: "Bezüglich ihrer politischen und gesellschaftlichen Wertvorstellungen haben beide Gruppen große ideologische Differenzen. Die Taliban wollen im Namen des Islam eine religiöse Diktatur errichten, in welcher das weltliche Recht dem religiösen untergeordnet ist."

Davon abgesehen handele es sich nicht um Friedensgespräche, sondern um Gespräche über einen Waffenstillstand und die Aufteilung der Macht zwischen verfeindeten Gruppen, so Stanizai weiter. Keinesfalls gehe es um die Eingliederung der Taliban als Partei innerhalb eines von allen akzeptierten staatlichen und gesellschaftlichen Systems.

Auch Mahmud Marhun, Politologe in Kabul, sieht kaum Kompatibilität zwischen beiden Seiten, denn die Taliban lehnten Anpassungen der Verfassung in Bezug auf Frauenrechte und ihre demokratische Teilhabe strikt ab.

Die afghanische Menschenrechtskommission (AHRC) veröffentlichte am Mittwoch einen Bericht über die Zahl der zivilen Opfer im Land. Demnach sind im Jahr 2020 knapp 3000 Zivilisten bei Kampfhandlungen und Attentaten getötet und rund 5500 verletzt worden.

Vermehrt nahmen die Extremisten Journalisten, mittlere Regierungsbeamte und Menschenrechtsaktivisten ins Visier. Insbesondere der Angriff auf eine Geburtenstation im Mai 2020 hatte das Land geschockt. Etwas über die Hälfte der zivilen Opfer geht laut AHRC auf das Konto der Taliban, die sich nun wieder an der Regierung in Kabul beteiligen wollen.

Short link to the source: https://p.dw.com/p/3oYE0

دمګړی د وتساپ بهتريد بديل سګنال منسجر دی

وتساپ ته بديل څه دی؟

ما پخپله په پښتنو کي يو کم شمير کليک لرونکي لغتونه/ږغونه اورېدلي چي عام استعمال لري

رغنده تنقيد د اصلاح سم استقامت دی.

 د لاسليک پر وخت د تريالي پر باړخوګانو په بې اختياره توګه اوښکې رارواني سوې.

د پښتو اشعارو د آنلاين سوي ځېرمي/زېرمي په تړاو د مشال راديو سره مرکه

سړي په لومړۍ ځل په بيزنس کلاس کي سفر وکړ.

دمګړی په دغه ځيرمه کي تر ۱۸۲ زرو څخه زياتي مصرعې (يعني تر ۹۱ زره زيات بيتونه) ځای سوي دي.

د الزامي ژبي د اعتقاد بله بڼه توندلاريتوب(۳) دی چي په نتيجه کي يې نيولوجيزم يا د نوو لغتونو جوړول د يوې پايلي په توګه راڅرګنديدلای سي.

د ۲۰۲۰ کال د اکتوبر په ۷مه نېټه د کندهار پوهنتون سيمينار ته مقاله

د مرحوم حاجي محمد قاسم خان اڅکزي لنډه پېژندګلوي.

د تيورۍ له مخي ژورناليزم د رشتيا ويلو، رشتيا ليکلو او د بېطرفه معلوماتو رسولو مسلک دی. 

Peace talks with Taliban

سیفؔ انداز بیاں رنگ بدل دیتا ہے (۱)
ورنہ دنیا میں کوئی بات نئی بات نہیں

نه نسوار کوي، نه درواغجن دی او نه خدای مه کړه د بدو خلکو سره ناسته ولاړه لري. 

 په دا زيرخانه کي وګوره چي کومه خزانه پکښي پټه ده.

فوټو کاپي ښايي تر اصلي کتاب قيمت تمامه سي.

هغه ته به هم د خپلو اولادو تر نس او جامو دا زاړه کتابونه مهم وي.

بايد لومړی د خپل ځان سره حساب او کتاب وکړو

د لغتنامو په دغه قاموس کي د هر لغت سره د هغه منبع او د هغه کتاب بشپړ معلومات راغلي دي،

د ډاکټر صاحب په شان يو معمر او معزز کس له پاره د يو بشپړ ناکام دولت...

 پروت کتاب ؤ په مسجد کي له وختونو
څرمن جلد يې ؤ پټ سوی په ګردونو

واشنګټن پلار، ماسکو د مور مېړه، اسلام آباد پلندر...

پروژه په ټاکل سوې يوه مياشت کي بشپړه نه سوه

چټک، ارزانه، خو بې کفايته ژورناليزم (۷ مه برخه)

پر کوچنی ټکی کام تر ۳۵۰ څخه زيات پښتو نکلونه او مطالب سته

انسان هغه دی چي خوی يې د انسان وي

موږ د دغو حيوانانو بولي چښو او ورته د تبرک په سترګه ګورو.

ټول ټولګيوال مي خوابدي سول او په يو ږغ يې په زوره او تاسف سره وويل: «oh neeee!»

«ذره پهر مار کر دکها!»

د وينډوز سيسټم لپاره ځانګړی پروګرام دلته ډاونلوډ کولای سئ

د وينډوز سيسټم لپاره ځانګړی پروګرام دلته ډاونلوډ کولای سئ

دلته د ماشومانو له پاره نژدې ۱۰۰۰ نومونو موندلای سئ

خوشالي له دې کبله چي...

د سيد ظهور شاه هاشمي بلوڅي قاموس آنلاين سو

په درو ولايتونو کي کتاب پلورنځي لرونکي يو کس نقل قولونه:

د مرغۍ کوچنی چيچی مور ته ګویان سو
نن ته مه ځه ګراني مور په دې بيان سو

زما ګرانه انا په حق ورسېده

موسکا: اې انجلۍ ټکي مه رژوه، دا نيويارک نه دی افغانستان دی افغانستان...

پوه کړئ په ځان راوړې نن چي مي کيسه ده
داسي کيسه چي د تاريخ يوه حصه ده

کيسه کوم چي لا تازه ده
رشتيا به وي که اوازه ده

 خيرسک وغوښت د کبانو يخ شيريخ يو
دکاندار ويل سبا به درکړم يخ يو

د صنف له شاګردانو څخه يو هم ولو خان ؤ چي لږ شان ته شوخ ؤ.

دغه د منظوم نکلونو يوه مجموعه ده

په زياته د «وِ» په تړاو د خان شهيد پر وړانديز بايد غور و فکر وسي.

د ۲۰۱۹ کال د نوامبر ۱۴مه نېټه، پنجشنبه

هند او فلمي اندستري ته يې په کار ده چي د افغانانو د احساساتو درناوی وکړي

له www.Kochnai.com څخه

حيا او وفا ښه شی ده، نارينه او ښځي ته!

د قدرمن فاضل او محترم استاد بهټي صاحب سره دي خدای ښه وکړي

هر ماښام چي کله دوی به بيدېدل نو
سر له پايه ټول ياداښت يې هېرېدل نو

رايه ورکوونکو په خورا شجاعت سره خپل مسؤليت پوره کړ.

اختلاس که د نظام سرطان ؟ لومړۍ برخه

څنګه دا ممکنه ده چي لا بدتر وي
تر ګناه عذر خراب او خرابتر وي

د نورو هغو غورځنګونو، سازمانونو او مدني ټولنو سره فرق کوي

چټک، ارزانه، خو بې کفايته ژورناليزم (شپږمه برخه)

تور يې چاپير موسی يې ورک بلاګردان
شونډي تشتنه سترګي ساغر حُر حُر رندان

سخت له ځانه شرمېږم چي په يويشتمه پېړۍ دا ډول کرښو ليکلو ته مجبوره کېږم.

نارکيسوس به تر هغه وخت پوري ژوند وکړي تر څو چي يې لا ځان نه وي پېژندلی.

د افغانستان نوي ساختماني «فاجعې» (دويمه برخه)

په يوه ټولنه کي سيکسيزم څومره ژوري ريښې لري

چي ؤ دغه هيواد پر يو لوی ډنډ جوړ ؤ.

 کاشکي يې زموږ سره کامپاين کولای.

په هر ولايت کي يوه پټه شورا وجود لري. 

د تبليغاتو، اوهامو او اصلي طرحو توپير

وصال ورسېد د ميني سلسلې سوې
غماز تښتي يار ته لنډي فاصلې سوې

مننه چي زما د وېبلاګ مطالب مو تر دوه مليونه زيات واري لوستلي دي.

له افغانستان څخه د وتلو کوم امکانات سته؟ دلته يې ولولئ:

د آغلې ملالۍ بشير په «څهرې» پروګرام کي مېلمه وم.

دغه اېپ صرف پر هغو موبايلونو کار کوي چي انټرنټ ولري

پښتو اکاډمۍ کوټي «منظوم قصص الانبيأ» چاپ کړ

د اخبار يو کونج يې ټيټ کړ او ښه ځير سو
ظاهر شاه هم ورته غوږ سو خبرګير سو

يو پی مخی به هميش په دې پُرسان ؤ
دی په فکر کي به غرق د هر انسان ؤ

له لفظونو څخه يو لفظ د *«حِمار» ؤ
له خندا څخه پر شين هر يو خمار ؤ

عمران ډېر يو نيک سړی ؤ پرهېزګار ؤ
دی په قوم د اسرائيل کي ښه نامدار ؤ

د داؤد نبي د زوی نوم سليمان ؤ
جانشين دی د خپل پلار ډېر باايمان ؤ

پر داؤد باندي نازل زبور کتاب سو
دی څښتن د نعمتونو بې حساب سو

 له موسی څخه چا وکړه دا پوښتنه
علم زيات د کوم بنده دی عزتمنه

د قاموسونه ټکی کام د پروژې په هکله مقاله ـ د مورنيو ژبو نړيواله ورځ

زيات کالونه په سحرا کي په سفر ؤ
سرګردانه د يعقوب نبي ټبر ؤ

د موسی ذکر راغلی دی قرآن کي
اوه باندي سل او دېرش ځله فرقان کي

د يونس ذکر راغلی دی قرآن کي
په څو ځايه بيان سوی دی فرقان کي

ايوب يو صالح انسان يو پيامبر ؤ
دی نبي د پاک سبحن او پيغمبر ؤ

کوچنۍ انجلۍ خپلي مور ته کتله او بيا يې وويل: «ايسته کيدا!»

د يوسف نکل راوړی پاک قران دی
په تفصيل يې بيان کړی دا داستان دی

Friedrich Merz, a candidate for the leadership of Germany’s biggest party - the Christian Democratic Union, has said that Germany is the only country in the world to guarantee the right to asylum in its Constitution. He’s called for a debate on the issue. But is Merz actually correct?

د لابان لوڼي وې دوې ليا يې مشره
يعقوب وغوښته له دوی راحيل وه کشره

له ۳ کالو څخه په کم وخت کي يو مليون لوستنې

راکړه ورکړه او سودا کي خاينان ول
مال يې خوښ ؤ پر دنيا زيات مينان ول

په دې ښار کي اوسېدونکي خبيثان ول
هم جنسبازه ګمراهان او ابليسان ول

يهودي که نصارا که مسلمان دي
د خليل عظمت منونکي په ايمان دي

د هغوی تر منځ د خوږ ژوند او ښه همسايه توب کيسې په ليري ليري پرتو سيمو کي اورېدل کېدلې. 

داسي هسکه اوښه چا نه وه ليدلې
بله بلاربه وه په نس وه پړسېدلې

عاد اولی قوم چي ياديږي په نومونو
دا يو قوم ؤ د ساميانو له قومونو

نوح خبر کړل دوی چي ښايي عذاب راسي
پر دوی باندي له خپل لاسه خراب راسي

بيا يې پورته کړ ادريس ليري له مځکې
څلورم آسمان کي پېښ سول پر ملکې

د قابيل په اولادو کي يو لوی فرق ؤ
بدرنګ نر خو پر زنان د ښکلا برق ؤ

په نوم ابليس د دوی سردار ؤ ډېر عابد
دی ډېر عالم ثنا ويونکی د حامد

په تخليق کي چي جوړ سوی ښکلی سم ؤ
دا بابا د ټول انسان نوم يې آدم ؤ

تولستوی څوک ؤ، افغان ليکوالان ورڅخه څه شی زده کولای سي؟

مور ويل وګوره څومره خوش اخلاقه
دا انجلۍ واوا ديوي ده بااخلاقه

کله چي څوک د يو مسلکي کس په توګه په افغانستان کي په زياته د تيرو شلو يا دېرشو کالونو په جريان کي جوړو سوو ودانيو ته وګوري، نو سخت به خفه سي. 

دغه فلم د « Massaker in Afghanistan» تر عنوان لاندي په ۲۰۰۳ عيسوي کال د آلمان په ARD تلويزيون کي الماني ژبه خپور سو. دغه ژباړه جمله په جمله له آلماني څخه و پښتو ته سوې ده.

زوړ سړي د سرو زرو يو شمېر روپۍ يا طلايي سکې درلودې.

چي د صبر خاوندان وي او حرص نه کوي

زه غواړم چي اوس لا ژمي ته تياری ونيسم

«راکښېنه که نه پر دا سر دي ولم.»

د «کوږک ننګيالي» د ليکنو د لړۍ لومړۍ مقاله

غازي عبدالله خان اڅکزی د کوټي او چمن تر منځ د کوږک غره د لمني په «کله» نومي کلي کي د حاجي سربلند خان په کور کي وزېږېد. د احمد شاه بابا د غزاوو پر وخت د عبدالله خان له ټبر او مشرانو څخه ګڼ شمېر نومياليو ګډون کړی وو. په دغو کي يو هم د احمدشاه بابا لومړی وزير عرض خان بېګ مشهور په عرض بېګ وو. هغه د حاجي سربلند خان نيکه او د غازي عبدالله خان اڅکزي ورنيکه وو. د عرض بېګ ټبر چي اوس په اڅکزۍ قبيله کي د عرض بيګي يا عرض بيګيانو په نوم شهرت لري، د نني افغانستان او پښتونخوا د نورو سيمو تر څنګ د ګلستان په ګلستان کاريز کي د قاسم باغ په سيمه کي آباد دی. په سويلي پښتونخوا کي د دغه ټبر مشري د ګلستان د نامتو قبايلي مشر حاجي قاسم خان اڅکزي (عرض بېګي) په غاړه ده.
د غازي عبدالله خان په هکله تاريخپوهانو ليکلي چي هغه له کوچنيوالي څخه لا ډېر لايق او ځيرک وو. په دې تړاو يو روايت ډېر مشهور دی چي ويل کيږي د عبدالله خان په کوچنيوالي د هغوی يو قريب چي سيد برت خان نومېدی له کندهار څخه و کوږک ته راغلی. د سيد برت خان په تړاو دا خبره مشهوره وه چي هغه کوچنيان نه خوښول او ځان ته يې نژدې نه پرېښودل. خو کله چي هغه په کوږک کي ماشوم عبدالله خان ولېد نو هغه يې د ځان سره نژدې کښېنوی. ويل کيږي چي حاضرينو له سيد برت خان څخه وپوښتل چي ستا خو ماشومان نه دي خوښ نو دغه ماشوم دي څنګه تر څنګ کښېناوه. سيد برت خان د خلکو د پوښتني په جواب کي وويل: ځکه چي د دغه ماشوم سترګي د غازي دي.
انګرېزانو د ۱۸۳۸ عيسوي کال به اکتوبر مياشته کي پر افغانستان يرغل وکړ او دوست محمد خان يې له واک څخه ليري کړ. فرنګيانو يو ځل بيا د کابل پر تخت خپل ګوډاګی شاه شجاع کښېناوه. انګرېزانو تقريبا دوې مياشتي وروسته د آرمي آف انډس خپل ځواکونه چي په بريتانوي او هندي بريتانوي نظامي ټوليو مشتمل ول، و افغانستان ته ولېږل.
په افغانستان کي پر ولس ظلمونو، د ماليو زياتېدنې، په بازارونو کي د نرخونو جګېدنې او د افغان ولس په زړونو کي د انګرېزانو او شاه شجاع په وړاندي کرکې ډېر ژر و ولسي پاڅون ته لاره هواره کړه. په دغه ملي پاڅون کي د افغانانو بيلو ډلو لکه غلجيو، خوږيانيو، زرمتو، کوهستانيانو، کوهدامنيانو او نورو لاسونه يو بل ته سره ورکړل.
د کابل په نواب باغ نومې کوڅه کي د عبدالله خان اڅکزي کور وو او د يادو قومونو استازو په همدغه کور کي غونډه وکړه او يوه دولس کسيزه شورا يې جوړه کړه. تاريخپوهان دغې غونډي ته د بېړنۍ لويي جرګې خطاب هم کوي. په دغه جرګه کي فيصله وسوه چي د جوړي سوي شورا رياست به د نواب زمان خان او د مرستيالۍ وظيفه به يې د امین الله خان لوګري په غاړه وي.
د يادي جرګې مشرانو پر قرآن قسم سره وکړ چي افغانانو ته به د انګرېزانو له ظلمونو نجات ورکوي او د هغوی پر ضد به تر هغه وخته جهاد کوي تر څو چي يې هغوی له افغانستان څخه نه وي ايستلي. د غازي عبدالله خان په کور کي د شورا د قيام زياتي ورځي نه وې تيري سوي چي د انګرېزانو پر ضد د قيام د پلان د عملي کېدلو ورځ راورسېده. دا د ۱۲۲۰ هجري کال د لړم ۱۱مه نېټه وه چي د ۱۸۴۱ عيسوي کال د نوامبر مياشتي د دويمې نېټې سره سمون خوري. په دغه ورځ چي د رمضان المبارک مياشتي ۱۷مه روژه وه، افغان مباريزين په کابل کي د انګرېزانو د پوليتيکل ايجنټ اليکزاندر برنس د کور مخي ته راټول سول او بيا يې پر دغه کور حمله وکړه. اليکزاندر برنس چي په حمام کي د درو ښځو سره يو ځای وو د افغانانو له خوا ونيول سو او د جسد په ټوټه ټوټه کولو سره ووژل سو.
که څه چي په بالاحصار او بي بي مهرو کي د انګرېزانو عسکري چوڼيو ته دا خبر تر مخه لا رسېدلی وو چي د برنس پر کور افغانانو بريد کړی، خو هغوی فيصله وکړه چي د برنس مرستي ته به نه راځي.
تقريبا لس زره افغان مبارزينو د غازي عبدالله خان اڅکزي او امین الله خان لوګري په مشرۍ د انګرېزانو و چوڼيو ته مخه وکړه او بالاحصار او بي بي مهرو سيمه يې محاصره کړه. د هغه وخت د انګرېزانو سفير ويليم هې مېکناټن چي د دوست محمد خان پر ځای د شاه شجاع د پاچا کولو يو لوی پلوي وو په بالاحصار کي وو. نوموړی انګرېز د اکبر خان له لوري د يادو پيښو په تسلسل کي ووژل سو.
د افغانانو او انګرېزانو تر منځ په دغه جګړه کي له ۱۶۵۰۰ انګرېزانو څخه صرف يو کس چي ډاکټر برايدن نومېدی، په نيم ژوندي حالت کي جلال آباد ته ورسېد او نور ټول يا خو ووژل سول او يا هم افغانانو ژوندي ونيول.
د غازي عبدالله خان اڅکزي له خوا د افغان انګرېز په دغه جګړه کي له مړانې او شجاعت څخه د ډکي مبارزې او ملګرو ته حوصله بخښونکې سرښندنې داستانونه ډېر مشهور دي. په دغه جګړه کي د يو شمېر نورو افغانانو تر څنګ پخپله د غازي عبدالله خان دوه زامن او يو وراره هم په شهادت ورسېدل.
پخپله غازي عبدالله خان هم په دغه جګړه کي سخت ژوبل سو خو له نورو مجاهدينو څخه يې خپل زخم پټ کړی وو تر څو د هغوی حوصلې ټيټي نه سي. هغه به په زخمي حالت کي د مجاهدينو ټوليو ته ورتلی او د هغوی حوصلې به يې جګولې. غازي عبدالله خان د خپل زخم باوجوده پخپله هم په مړانه په جګړه کي برخه واخيسته. هغه وروسته د غزا د همدغه زخم له کبله په شهادت ورسېد. نوموړی غازي وروسته د ريشخور په سره کلا کي و خاورو ته وسپارل سو.
غازي عبدالله خان د اڅکزو د حميدزو له ښاخه وو چي پکښي د هغه وروسته هم ګڼ شمېر د توري او قلم څښتن ملي نوميالي تېر سوي دي. په دغو کي د ميوند د غزا له غازيانو څخه غازي مېداد خان اڅکزی (حميد زی، محک زی، ترهټ زی، ګل محمد زی)، له سقاويانو څخه و کندهار ته له نجات ورکوونکو څخه يو مهم مشر انور خان اڅکزی (حميد زی، عرض بېګی)، مرزا محمد ايوب خان اڅکزی (د غازي مېداد خان اڅکزي زوی)، د پښتونستان لوی مبارزين خان صمد خان شهيد (حميد زی، برخوردار)، محمد ايوب خان اڅکزی (حميدزی، عرض بېګی) او يو شمېر نور شامل دي.
ليکوال: احمدولي اڅکزی، د ۲۰۱۸ مېلادي کال د جولای لومړۍ نېټه، بون

ماخذونه:
ـ د نظامي تاريخ تر ټولو ستري ماتي ـ له تويتو بورګر والد څخه تر دېزرت ستورم پوري، ساول داوديد ليکوال، هاين مطبعه مونشن آلمان، ۲۰۰۳ عيسوي کال (آلماني ژبه)
ـ کندهار مجله، د کندهار دولتي مطبعه، د ۱۳۴۷ لمريز کال د وږي مياشت يا د ۱۹۹۸ عيسوي کال سپتمبر مياشته، پرله پسې ۹۲مه ګڼه
ـ پښتني قبيلې، ډاکټر لطيف ياد، بېنوا وېبپاڼه

دا څه ډول کس، سازمان يا اداره ده چي د ماشومانو سره مرستي کوي خو انځورونه يې اخلي؟

د سوېدن کانفرانس ته ليکل سوې مقاله

زېری مي درباندي خلکو دا واري اختر سو
شکر شکر شکر چي پخلا زوړ مرورو سو

ګډونوال: نجيبه لېمه، احمدولي اڅکزی، علم ګل سحر

هغه ډېر کهاله چيچی ؤ او زيات خوب ورتلی.

د لاندنيو هداياتو په مرسته تاسو خپل وزن کمولای سئ

په ياده طريقه په عمل کي ثابته سوې چي څوک صرف د ۳ مياشتو په موده کي خپل وزن ۱۵ کلوګرامه کمولای سي.

په يو کلي کي سړی داسي ملا ؤ
نه عالم نه پرهېزګار او نه دانا ؤ

 د مور مينه چي دي جوړه کړه سبحانه

افغانستان ته په کار ده چي د ديجيتل کېدنې موضوع ډېره جدي ونيسي

هو بابا جانه، ستا زړګی داسي خوند راکوي ولي چي ته بيخي ډېر پنډوس يې.

د دې واري به د ګلاب سره خامخا د نژدو او اوږد مجلس وکړم.

د سانسکريت پښتو لومړی قاموس آنلاين سو

حضرت موسی ع او خضر پر لاري پر يو هلک پېښ سول او خضر هغه هلک مړ کړ.

د ځوانانو په يو محفل کي مجلس د واده موضوع ته واوښت. لومړي ځوان وويل:

دا رياضي خو رياضي نه ده، يوه بلا ده، يوه بلا!

 چي وې دوې کوچنۍ پيشيانې وې. يوه پيشو رنګينه او بله پيشو سنګينه نومېدله.

 په پخوانيو وختونو کي په يو سلطنت کي يو بې وزله سړي ژوند کاوه. د دغه سړي نوم علي بابا ؤ. 

يو وخت يو شرمښ ؤ چي هميشه به وږی ؤ.

صرف يوه کوچنۍ مرغۍ تله او راتلله
دا له سينده تر ځنګله الوتله

د ډاکټر محمد اکبر وردګ ليکنه

دا چي ستايي درته نيکونه
دا يې د جنګ دي تاکتيکونه

د مخلوق له عقله جګ او لا ډېر زيات دی
بلاکيفه د خالق هسک قدوس ذات دی

د آلمان په کولون ښار کي علمي سيمينار ته ليکل سوې مقاله

لوی افغانستان د جوړیدنې 270 امه کلیزه او د افغان کولتور نړیواله ورځ 

په ۲۰۱۳ کال په کندهار کي د پښتو نړيوال سيمينار کي اورول سوې مقاله

د ډاکټر عبدالرؤف رفيقي په تلويزيوني ادبي خپرونه کي

دغه قاموس چي انجينير ميرويس رشيد مسکين او ما عاجز احمدولي اڅکزي په ګډه ليکلی

د مرکې ويډيو دلته وګورئ

دغه پرهار، زخم ناسور کله رغيږي؟
زموږ دغه قوم به کله بيا سـره يو کيږي؟

په سوېډن کي د ستاينغونډي پر وخت وړاندي سوي معلومات

 ورونو يو سف (ع) چي کله څاه ته اچوی
دی په مُسکا ؤ ځان يې هيڅ نه بچوی

پاچا ويل و هند ته ولاړ سئ او معلوم کړئ
د فيل معنی راته پيدا زيات مو علوم کړئ

زموږ د رسول (ص) وروسته مؤمن چي خليفه ؤ
*صديق (رض) امير ؤ او مامور په وظيفه ؤ

 مه راځه اختره دلته ساندي ماتمونه دي
اوښکي دي سلګۍ دي جنازې دي تورتمونه دي

خو وينم دلته چي قرآن که يې په ياد دی
بيا هم عمل د زياتو خلکو ډېر برباد دی

د خلافت عثمانيه چي يو سلطان ؤ
هغه ثاني ؤ محمد بن مراد خان ؤ

همدا ؤ دوی تر خپل منځ وکړل دا قسمونه
چي نور به بند کړي پر خپلوانو خپل ورونه

ګرانو کوچنيانو نن کوم درته يو نکل
داسي يو نکل چي ترې زده کړئ تاسو عقل

ښايي مجبور سې چي ته وکړې انتظار
اونۍ يا مياشتي ښايي ونيسي دا کار

پټاو (۱) چي وسو کله دلته پر بازار کوم
ايا در ورسېد و تاته هم ازار کوم؟

سړي هلک ته له ټوکرۍ ورکړل کبان څو
هغوی تازه ول په وزن کي هم لويان څو

د نړۍ تقريبا ۲۷۴ مليونه انسانان په ۵۰ هيوادونو کي په دغه ژبه خبري کوي.

اڅکزی صاحب، فکر مي نه کاوه چي داسي يو موټر به چلوې

دغه داستان چي ته يې لولې زما وروره
دا بيان کړی دی قرآن ته يې وګوره

ما اورېدلي داسي څو چي قصابان سته
پلوري د خرو غوښي چي داسـي ظالمان سته

غوښي د مږ سړي اخيستې وې په ښار کي
د قصابانو د کوڅې په لوی بازار کي

 انا لله وانا اليه راجعون

اَبْرَهه جوړ کړ يو لوی پوځ ديارلس فيلونه
غوښتل چي مات کړي د کعبې ټول ديوالونه

کيسه يو داسي څوک کوي چي عالِم خاص دی
راوي پخپله عبدالله ابن عباسؓ دی

يو وخت راغلې پر يو ښار لو خوشکسالي وه
جاري څو کاله دا شديده وچکالي وه

 چي ؤ يو نه ؤ يو نجار ؤ په يو ښار کي
تر ده بهتر بل کارګر نه ؤ په بازار کي

عابد ويل راته ښکاره کړه خپل رازونه
ستا د تقوا په هکله وينم زه خوبونه

سپکي څو سپوري يې سپينږري ته بيان کړې
خيرن کتو يې ناستي پيغلي په لړزان کړې

د پخواني وختو کيسه ده بيان سوې
په سلطنت کي د عثمانو عيان سوې

د يو سړي څلور زامن ول
څلور دوی واړه غيرتمن ول

 چي ؤ نه ؤ يو پاچا ؤ
ډېر ښه انسان او ډېر دانا ؤ

 يو وخت په يو ليري ختيځ هيواد کي يو پاچا اوسېدی.

يوه معلمه د قرآن وه محله کي
د اذان وروسته به تل دا وه عجله کي

يو سړی راغلی و قاضـي(۱) ته په سلام سو
پسله سلام څخه قاضـي ته په کلام سو

ابليس چي کله انکار وکړ له سجدې
د رب له حکمه په سرکښه ارادې

ليري يو پروت کلي کي جوړه ننداره وه
خلک راټول ول زمزمې وې ډمامه وه

زوړ لېوه راغلی و پسونو ته ګويان سو
ويل زما ورونو وينا واورئ په بيان سو

له غوړو موږ يې جوړؤ داسي شربت
چي کړوپ بوډا ته ورکوي د ځوان قوت

دلته د کوچنی ټکی کام د ټولو مطالبو لينکونه موندلای سئ

و يو پاچا ته راغله څو تنه سړيان
دا کليوال ول په فرياد او په ګريان

 نن مي يو واورېدی خبر د شپږ زمريانو
زما د غيور کوم هيوادوال د شپږ بچيانو

خدای چي جوړ کله زموږ نيکه بابا آدم (ع) کړ
نو ملايکو تې حاضـر او مقدم (۱) کړ

دا هغه جدي موضوع ده چي په هر هيواد او ټولنه کي وجود لري او بايد د مخنيوي له پاره يې کار وسي.

په جرمني کي و نړيوال علمي سيمينار ته مقاله

چي ؤ کشپ ؤ يو صادق او مهربان
کرار کرار هغه پر لاره ؤ روان

په ليري کلي کي هلک يو ډېر زړور ؤ
هم هډور هم په همت کي زورور ؤ

«ا» انار او «ب» بانجڼ
بزه يې خوري پر ښکلي بڼ

د ترکي پښتو قاموس آنلاين سو.

الف بې پې تې ټې ثې جيم

وايم درس کوم تعليم

واوا انجلۍ يوه کوچنۍ وه

د خپلې مور نانۍ جوجۍ وه

ميږي بزې دي که پسونه
بيغمه ګرځي ټول مالونه

تاسو زموږ په شرکت کي د اعلان سوي پوست او کاري وظيفې له پاره غوښتنليک رالېږلی ؤ.

چي ؤ يو سپی په جسد چاغ او هم قوي ؤ
دی بېروونکی او خروړی ښه سهي ؤ
د کلي پای کي د يو کور مخ ته پيره ؤ
د خپل مالک پر جائيداد ورته ديره ؤ

بابکه ستا څه نظر دی، ايا ځان ته د دين موجول واخلم؟

۹۰ زره جاپاني لغتونه لرونکی جاپاني پښتو قاموس پر www.qamosona.com آنلاين سو. پر ياده پاڼه د آنلاين سوو قاموسونو د لغتونو شمېر په لومړي ځل تر يو مليون لغتونو څخه زيات سو.

قاموسونه ټکی کام د يوناني قاموس پر کمپيوتري او موبايلو پروګرامونو هم خپور کړ

د احمدولي اڅکزی د نکلونو ليسټ دلته موندلای سئ

د قاموسونو سره تړلي زما اعلانونه دلته لوستلای سئ:

دغه قاموس به انشالله ډېر ژر د قاموسونه ټکی کام په موبايل اېپس کي هم وراضافه کړل سي. 

په آستراليا کي د پښتو راډيو «د دوستۍ آواز» سره د احمدولي اڅکزي مرکه

چي ؤ يو شهزاده ؤ. دغه شهزاده غوښتل چي د يوې اصلي او زيات زړسوی لرونکي شهزادګۍ سره واده وکړي. دغه شهزاده په ټوله دنيا کي وګرځېد خو اصلي شهزادګۍ يې پيدا نه کړه.

چي وه يوه کوچنۍ انجلۍ وه. د هغې نوم ملکه ؤ او دغه انجلۍ د ملکو په څېر ښايسته وه. خو د هغې عمل (چمونه) د ملکو په شان نه ؤ (ول).

د ببرک کارمل د واکمنۍ وخت ؤ چي د کابل کور ته مو له کلي يو سپينږری مېلمه راغلی. 

قدرمن او محترم مشر ښاغلي او عاليقدر جهاني صاحبه
سلام عليکم و رحمة الله وبرکاته

هغه لغتونه چي په «باتو» پای ته رسيږي: باتو ، ايجاباتو ، انتخاباتو ، موجباتو ، جذباتو ، رباتو ، ضرباتو ، محاسباتو ، مناسباتو ، مرکباتو ، نباتو ، حبوباتو ، مجذوباتو ، مشروباتو ، اکروباتو ، لولوباتو ، ترتيباتو ، عجیباتو ، ترکيباتو...

الحمدلله پښتو نن د کمپيوتري قاموسونو په ډګر کي د پرمختللو ژبو سره په يو قطار کي ودرېدله.

له يو شاهده اورېدلې مي کيسه ده
رشتيا ترخه ده د تاريخ يوه حصه ده
د چمن ښار ته چي راغلي مهاجر ول
له شمالي ولايتونو خاک په سر ول

د زمانې ظالمان يو بل ته د قانوني مسؤنيت تحفې سره ورکوي، د «حق له پاره» يې د جګړې او مبارزې په نوم د بل بچي جګړو ته لېږلي او د يتم جوړونې فابرېکي يې ګرمي ساتلي دي.

دوه موږکان ول راوتلي له خپل غاره
دوی کښل بويان له تورې شپې بيا تر سهاره
ستړي ول دواړه دغه ورونه بې حسابه
باندي راغلې چي وه ورځ وږې خرابه

ډاکټر ته راغلی يو سړی
ورسره مل ؤ يو کوچنی
کوچنی هلک ؤ په ژړا
داسي ژړا لکه سورنا

«د علمي او فرهنګي شخصيتونو د ستاينې او هڅونې» علمي سيمينار 

د سوېډني پښتو انلاين قاموس په موبايل پروګرام کي هم اضافه کړل سو

په سوېډن کي د ۲۰۱۶ کال د سپتمبر د ۱۷مې و علمي سيمنار ته ډالۍ

چي ؤ په یو ځنګل کي يو نانی موږک ؤ. د هغه کور د ېوې درختي لاندي په يو غار کي ؤ. 

يوه انجلۍ وه پستکۍ
د پلار وه دا نانۍ زړګۍ
ورته ويل به يې ابۍ
خبره واوره ښايستکۍ

چي ؤ يو نه ؤ مسلمان ؤ
دی کاريګر د ريستوان ؤ
هندو همکار يې کاريګر ؤ
پر خپل دين ټينګ عبادتګر ؤ

په يو ځنګل کي وه جګړه د حيوانانو
د سرو بزګړو، د پسونو د غوايانو
د تور چرګانو، د سويانو، موږکانو
د سپين اسانو، غرڅنيو، آهوګانو

مچۍ ځنګل کي يوه ګرځېده خوشاله
له ګل يوه څخه بل ګل ته تله ملاله
د بزبزي ږغ يې زمری يو په عذاب کړ
زمري مچۍ ته ويل خوب دي راخراب کړ

پلاره پلاره ګرانه پلاره
چاکلېټ راوړه له بازاره
موري موري ګراني موري
رېوړۍ راکړه لږ لا نوري

نن له ځنګله مي راوړې افسانه ده
رشتيا که نه ده خو د پند يو خزانه ده
وايي يو وخت خر و زمري ته سو ګويان
ژړا کوله يې مله مله د خپل بيان

د لمونځ دي شپاړس شمېر فرضونه
بېله يې نه کيږي لمونځونه
پر دوو حصو سره تقسيم دي
دواړي حصې حتمي مهم دي

اول آخر رحيم رحمن
زموږ چي څوک دی رب مهربان
پر موږ يې کړي دي رحمونه
چي فرض کړي يې دي لمنځونه

د پخواني وختو کيسه ده
درته راوړې مي خوږه ده
په ليري پروت رنګين هيواد کي
د ښايستو په کلي ښاد کي

واوره نن ته د دين ويناوي
اسلام لري پنځه بناوي
لومړۍ بنا د کلمې ده
د شهادت خوږې جملې ده

د يو ځنګل عادل باچا ؤ
داسي زمری چي ډېر دانا ؤ
تاج يو پر سر يې طلايي ؤ
هغه نښان د باچهي ؤ

يو پنډکی کوچنی هلک ؤ

نوم يې زړګی زوی د ملک ؤ

پر مور او پلار باندي ډېر ګران ؤ

زړګی واوا ډېر، خو لږ وران ؤ

د چينايي شرکت يو مشر
دعوتنامه کړه يوه نشر
ويل مېلمه ټول تجاران دي
زموږ دايمي چی مُشتريان دي

يو ليري پروت شمسي نظام کي
مځکي ته ورته يو مقام کي
عاقل مخلوق يو لوی آباد ؤ
هغه خوشال او ژوند کي ښاد ؤ

په مُشتريانو ريستورانت يو ؤ آباد
داسي هيواد کي چي بازار يې ؤ آزاد
د نړيوال شرکت وه څانګه دا زړه
د څو کړيو د ځنځير کړۍ يوه

يو سوالګر راغلی يو ځوان ته
خير ويل غواړم تا او ځان ته
ځوان هم د زرو نوټ عطا کړ
حيران هغه يې په سخا کړ

د پخوانو وختو کيسه ده
د تېر تاريخ يوه حصه ده
په ليري پروت يوه هيواد کي
په يو ښايسته کشور آزاد کي

 چټک، ارزانه، خو بې کفايته ژورناليزم (پنځمه برخه)

دا ښکلی ښار د نازولو ښار دی
د ښايستو او د سپېڅلو ښار دی
د ورين تنديو پراخ سينه ښاپيرو
دا د حسينو او ښاغلو ښار دی

دلته نه يوازي انځورونه بلکه ستاسو او نورو د ماشومانو په تړاو د هر ډول شخصي معلومات محرموالی مطرح دی. 

د يو هيواد ؤ يو باچا
خدای کړ يو زوی ورته عطا
باچا غوښتل چي زوی يې وي
ډېر ښه باچا او ډېر ذکي

په يو ځنګل کي حيوانان
ول وارخطا زاړه ځوانان
له بيري ټول دوی لړزېدل
پر مال و ژوند خپل بېرېدل

يو سړی راغلی يو واده ته
کښېنست بيا دی ليده کاته ته
سړی سپينږری ؤ زهير ؤ
کړوپ ؤ پر ملا کوږ يې شاتير ؤ

جرګه راغلې وه نجلۍ ته
ويل زړه غواړي زموږ دوستۍ ته
ستاسو مو خوښه کورنۍ ده
خوښه مو ستاسو دا نجلۍ ده

يوه بزه وه تکه سپينه
ډېره درنه او ښه سنګينه
د بزې کور ؤ په ځنګل کي
کور دا لری يو څاه بغل کي

 ژاړي قلم وايي قلم ته
حيران يم زه و دې ستم ته

دوه عالمان سره ملګري ول پر لاري
پر مخه ورغلله پيغله چي ډېر ژاړي

لومړي سړي کړ مخاطب دويم سړی
ويل منې چي سته مخلوق بنده پيری

له ټيټ پروازه به لانده سي ستا وزر ـ په هسک پرواز کي به يې وسوځي سور لمر

په سل رنګو باندي رنګيني ـ  داسي بڼکي نازنيني

وږی کارغه يو په هوا ؤ ـ له زياتي وږي په ژړا ؤ

ګلالۍ د خپلي کوچنۍ خور نانۍ ګراني سره د خپل اکا کور ته تللې وه.

د کوچني اختر په مناسبت پښتو او پښتنو ته د قاموسونه ټکی کام تحفه

غاښ د شودو مي ښوري
ډاکټر يې هيڅ نه ګوري

دغه نانی زړګی د تورخم په جګړه کي د وژل سوي يو افغان سرتيري يتيم دی.

در پېژنم يو عجب کلی غريب
پکښي اوسيږي عجب خلک حريب۱*

وه بس پيسه ورته مهمه
مهمه نه وه چي له کومه

هغه لايق ځوان چي په ډېر کم عمر يې خپل سپېره کور او کلي ته له لندن او امريکې د حقوق پوهنې سندونه او ډګرۍ راوړې...

په دنیا کي هغه کومه مفکوره ده چي په ورور وژنه ارزي؟

د ډاکټر حاجي سردار جان محمد خان خلجي سره مرکه دلته اورېدلای سئ

پلار به يې هميشه کوښښ کاوه چي د زهرا هر خواهش ور پوره کړي، ولي چي زهرا يوه ډېره ښه او مهربانه کوچنۍ انجلۍ وه.

د قاموسونه تکی کام انټرنټي پروژې د پښتو ژبي د نړۍ والې ورځي په وياړ یو هسپانوي پښتو قاموس آنلاين کړی دی.

 په تاریک جهان کي يو وخت
د رڼا سوداګر راغلی
دا تياره کړئ ويل ختمه
پر هر لور خوره رڼا کړئ

چي وه یوه نانۍ پيشوګۍ وه. د هغې مور ورباندي د پشتکۍ پستکۍ پنډکۍ نوم ايښی ؤ.

 يو سېلانی کله يو کلي ته ور پېښ سو
د دغه کلي په بازار کي دی ډېر هېښ سو

د سترګو تور ؤ يو کيشپ د پلار او مور
د اوبو ډنډ ته ؤ نژدې د هغه کور
د مور او پلار به يې کول هغه کارونه
ورته وهل به يې اوږده اوږده مزلونه

په ليري کلي کي بوټبه يو اوسېدی
په خپل هوښيار زوی باندي ډېر دی نازېدی

 کوچنۍ چونګښې يوه ورځ وکړ تکل
ونه يوه يې کړه په نخښه د ځنګل

ناني هلک ويل و پلار ته
راڅخه مه ځه نن و کار ته

حسه پنځه دي د انسان
احساسوي په ځان جهان

حاجي ګل ماد اکا ستومانه
له اوږد سفره ؤ پېښمانه

ليري له ښاره ؤ يو کلی ډېر خوشبخته
ورځ يې لېدلې نه وه هيڅکله هم سخته

يو دوه
سره ده مڼه

دوه سادګان سره ملګري ول بازار کي
ول بيکاران نفس يې تنګ سو ژر په ښار کي

  د پوهندوی آصف بهاند د ليکنو له لړۍ څخه ـ د کوچنیانو ادبیات تاریخي پس منظر، اوسنی حالت

 لس موږکان سره ملګري ول سفر کي
يخو شلومبو کړ يو زوکام په اول سر کي

د قاموسونه ټکی کام اندرويد اېپ تر ۱۰ زره ځله زيات انسټال سوی دی.

Pashto – widely spoken in Afghanistan, Pakistan and Iran – will soon be included on popular online translation service

قاموسونه ټکی کام پروژې لومړی لاتيني پښتو قاموس آنلاين کړ.

 په زرو کلونه وړاندي
قهرجن آسمان نه لاندي
په سپېره يو ريګستان کښي
له غمه ډک په يو جهان کښي

راته بازار کي يو نری سړی نژدې سو
بیا د خپل دين او عقيدې په قصيدې سو
ما ورته وويل چي زه يو مسلمان يم
له دينه نه اوړم پر کلک يمه افغان يم

بیا د سزا فيصله وسوه محکمه کي
يا شل دُرې يا به شل پياز خوري عجله کي

د شاګردانو امتحان ؤ په سالون کي
څوک ؤ له يخه څوک له بيري په لړزون کي

د ښکار پر وخت په يو ځنګل کي يو پاچا
سو د وزير او د غلام څخه جُدا

د پښتو ټولنې د لومړۍ څخه تر څلورمې فيصلې سندونه دلته کتلای او ډاونلوډ کولای سئ

په دغه پاڼه کي د اکاډمۍ د درې مياشتنۍ مجلې مطالب هم خپريږي.

و لمر ته پروت ؤ يو زمری ښه ډوب بيده ؤ
په خوب کي هم هغه پاچا د دې ځنګله ؤ

 څلور دي کال کي موسمونه
هر يو جلا لري خوندونه

د kochnai.com په نوم د ماشومانو له پاره پروژه پېل سوه.

کاشکي مي مشره خور لرلای
زه به يې ډېره نازولای

 چګي کړه خلاصي شپه سوه تېره
د لمر وړانګې سوې چار چاپېره

ترپ و تروپ دی کړپ و کړوپ دی
دا څه حال دی شړپ و شړوپ دی

اې سپيني واوري سپين لمنې
ولي نه اورې زموږ پر کلي

په دغه قاموس کي ۱۶۰۰۰ چينايي لغتونه په پښتو ژباړل سوي دي

د قاموسونه ټکی کام www.qamosona.com  پروژې د اېپل کمپنۍ د iOS سيسټم له پاره خپل مفت اېپ خپور کړ.

که تاسو د قاموسونه ټکی کام په تړاو پوښتنه لرئ، دغه ولولئ

 قاموسونه ټکی کام د وېبپاڼي www.qamosona.com  څخه د کار اخيستني طريقه دلته زده کړئ:

په دغه قاموس کي ۲۱۰۰۰ اېټالوي لغتونه په پښتو ژباړل سوي دي

د خدای بخښلي ډاکټر صاحب سيد احمدشاه په دغه قاموس کي تقريبا ۲۷۰۰۰ پښتو لغتونه په انګريزي ژباړل سوي دي.

 په دغه قاموس کي تر 46000 څخه زيات انګريزي لغتونه په پښتو ژبه ژباړل سوي دي.

د دغه اېپ په مرسته به د موبايل له لاري د قاموسونه ټکی کام کارول ډېر آسانه سي.

قاموسونه ټکی کام پروژې د پښتو هممانيزونو او ورته لغتونو قاموس آنلاين کړ.

“Si vis pacem para bellum”

 (dt. = Wenn du Frieden willst, bereite Krieg vor.)

بوتلل چي نازيانو کمونست کسان   پاته سوم زه چوپ چي کمونست نه وم

Als die Nazis die Kommunisten holten, habe ich geschwiegen, ich war ja kein Kommunist.

 د قانون مخ ته يو دروازه وان ولاړ دی. د کلي څخه يو سړی دغه دروازه وان ته راځي او قانون ته د داخيلېدو هيله ورڅخه کوي. خو دروازه وان ورته وايي چي و قانون ته د دخولي اجازه نه سي ورکولای.

د سوريې ډوب سوي درې کلن مهاجر اېلان ته سرخلاصی ليک

د قاموسونه ټکی کام د اسلانوف پښتو روسي قاموس په شمول درې روسي قاموسونه آنلاين کړل.

په افغانستان کي د برېښنايي تذکرو پر څرنگوالي باندي تاوده بحثونه روان دي. خو يوه موضوع چي تر اوسه مطرح سوې نه ده، هغه د دغو تذکرو د معلوماتو د محرموالي او امنيت ده. آيا د افغان حکومت و دې اړخ ته پام دئ؟ تاسي ئې په اړه څه نظر لرئ؟ د برېښنايي تذکرو د ثبت او وېش د ادارې د رئيس زمری باهر سره د آلمان ږغ ډويچه وېله مرکه دلته اورېدلای سئ.

دا چي دغه ډېره جدي موضوع ده، نو هيله ده چي محترم کتونکي به يې زيات share کړي.

د ښاغلي ډاکټر محمد اکبر وردګ په دغه قاموس کي تقريبا ۴۲۰۰۰ پښتو لغتونه په فرانسوي ترجمه سوي دي.

په دې وروستیو کې د روسيې په پلازمېنه مسکو او په ټولیزه توګه په ټوله روسیه کې د افغانستان ملي ژبې پښتو ته په پوهنیزو مؤسسو کې ډېره پاملرنه کېږي. د همدې لړۍ په کړۍ کې له ۳۰ کلن ځنډ څخه وروسته په مسکو کې درې بېساري پښتو قاموسونه چاپ شوي دي:

افغان عسکر، پوليس او وسله وال ته پرانيستی ليک

د خپلو محرمو معلوماتو د خوندي کولو او خوندي ساتلو له پاره لاري ډيري زياتي دي. بعضي يې مشکله بعضي يې آسانه، بعضي يې تر زياتي اندازې بريالۍ او بعضي يې بې ګټي دي.

آ وروره کاشکي مي د ځانه نه وای ليري کړی. دا دومره بسلمانان يې ازار کړل. 

د انسانانو تر منځ د ميني او محبت، احترام او درنښت او دې ته ورته احساساتو د رامنځ ته کولو له پاره الله تعالی بېل څيزونه لامل ګرځوي. ځيني انسانان د خپل ښايست، ځیني د خپلي هوښيارۍ، څوک د خپل علم، بعضي د خپل تدبير او ځيني بيا د خپلي سپېڅلتيا او ښو اخلاقو له کبله د دې باعث ګرځي چي په نورو انسانانو کي د ميني او احترام احساسات راوپاريږي. 

هارون وويل: زموږ د کور عکسونه په انټرنټ کي راغلي دي او اوس حيران يو چي څه وکړو. د کوم وخت راهيسي چي خبر سوي يو، پر کور مو د پرېشانۍ لمن غوړېدلې ده. 

د ښاپيريانو دا دستور ؤ چي ناوي او زوم ته به يې د پاچهۍ پر لوی طلايي تخت خيمه وهله. هره شپه به پر طلايي تخت د نوي جوړې د واده شپه وه. 

مياؤ مياؤ ويل: « راځه چي د انسانانو کورونو ته ورسو، کېدلای سي هلته د خوړلو لپاره يو شی پيدا کړو.»

يوه ورځ دغه نانۍ انجلۍ ناجوړه سوه. د هغې زړه نه غوښتی چي لوبي (بازۍ) وکړي. 

زه هم د راټولو سوو هلکانو تر پښو ورتېر سوم او ومي ليدل چي د موټروان عبدلرازق استاذ د زوی خانو او د زقوم د زوی ننګو سره حملې دي.

د شپږم ټولګي شاګرد نعمت الله خان ته خپلو ټولګي والو د پُښپُښک خطاب کاوه.

کله چي پاته وريان راکښېنستل نو يې وليدل چي دروازه ماته ده او د بعضو ورونو خولې يې د مُردار خورو درندګانو بوی ورکوي. 

چټک، ارزانه، خو بې کفايته ژورناليزم (څلورمه برخه) 

ښه، نو بيا خو لکه چي ته هم د خپل کانديد د کامپاين لپاره راغلی يې

د اصيل خيلو کانفرانس ؤ په يو ښار کي
ونډه وال ول ځوان او پير پدغه کار کي

يوه ورځ په يوه ښار کــــــي ـ د اختر د شپې بازار کــــــــي
په سودا پسي د خپل خان ـ سو راپېښ يو صحرايي ځوان

« زه به هيڅ چا ته دا مشوره ور نه کړم چي پوځ ته ولاړي سي. زما دا ډول برخليک پر هيڅ چا نه دی پېرزو.»

ځان وژني، اولاد وژني خپل ورور وژني په زور
زور د خپل نفس نه لري، سو حرص لره کمزور

نن په ټوله نړۍ کي مسلمانان په ناخوالو کي ګير دي. پر هغوی باندي د ظلم مېچني چليږي، د هغوی مقدساتو ته سپکاوی کيږي، مځکي او هيوادونه يې غصبيږي، شتمنۍ او معدنيات يې لوټل کيږي.

«طالبانو د دغې خبري پر سر زه دومره ټينگ ووهلم، چي په مياشتو مياشتو مي بدن تک شين ؤ.»

ښکنځل په ارګ کي! ولسمشر بايد څنګه وي (څلورمه برخه)

د ولسوال لور په رشتيا هم دومره ښايسته وه چي چا يې مخ ته نه سوای کتلای. (ولسمشر بايد څنګه وي (دريمه برخه))

والي صاحب عالي قدر د المان په هامبورګ ښار کي په يوه شپه تر يو لک يورو څخه زياتي پيسې په قمار کي بايلولې.

دا د هغه وخت نکل دی چي تريالی لا نه ؤ شهيد سوی. په کندهار کي اوضاع ډېره خرابه وه.

د احمدولي اڅکزي د ټولو نظمونو د ليسټ کتلو لپاره پر دغه لينک کليک وکړئ: [ http://bit.ly/2h9CRwc ]

د ماشومانو له پاره منظوم نکلونه: 

23 : فيل او ړانده [ http://bit.ly/2us1ydi ] 

22 : شرمښ او درې پسونه [ http://bit.ly/2tdmD7f ]

21 : نيمګړی قضاوت [ http://bit.ly/2r3O0iY  ]

20 : تاج او تخم [ http://bit.ly/2puPQbA  ]

19 : لړم او کشپ [ http://bit.ly/2qecVju  ]

18 : بېرندونکې انجلۍ [ http://bit.ly/2p43THR  ]

17 : ناروغ لېوه [ http://bit.ly/2p3R5l0  ]

16 : لېوه او سپی [ http://bit.ly/2q7n7hb  ]

15 : د کټ خېزونه [ http://bit.ly/2q7fuHE  ]

14 : پر نس مي درد دی الوۍ [ http://bit.ly/2oLJJ33  ]

13 : خواږه شيان [ http://bit.ly/2qeGpOg  ]

12 : موږک پهلوان [ http://bit.ly/2p41tcc  ]

11 : اوه بزګړي او شرمُښ [ http://bit.ly/2oM4Bai  ]

10 : پردۍ بڼکي [ http://bit.ly/2p4dCy4  ]

9 : کارغه او ګيدړه [ http://bit.ly/2pis6sE  ]

8 : سوی او کيشپ [ http://bit.ly/2q7D3Qz  ]

7 : دېب په بوتل کي [ http://bit.ly/2qeDF3s  ]

6 : کڼه چونګښه [ http://bit.ly/2q5EhZV  ]

5 : يوازي نانی [ http://bit.ly/2plpxrI  ]

4 : لس موږکان [ http://bit.ly/2owuNcO  ]

3 : پاچا، وزير، غلام او ړوند سړی [ http://bit.ly/2owsC9h  ]

2 : زمری او نانی موږک [ http://bit.ly/2plFoXk  ]

1 : د ملالۍ نانۍ خور [ http://bit.ly/2owFM6h  ]

د ماشومانو له پاره نور نظمونه:

۱۱ ـ يو دوه [ http://bit.ly/2p9xgtN ]
۱۰ ـ پنځه حسه [http://bit.ly/24cVi21 ]
۹ ـ غاښ مي ښوري [ http://bit.ly/2ohBR8X ]
۸ ـ د اسلام پنځه بناوي [ http://bit.ly/2pth1EX ]
۷ ـ د لمونځ فرضونه [ http://bit.ly/2oDbN9e ]
۶ ـ الف بې سندره [ http://bit.ly/2oDbgEm ]
۵ ـ الف تر يې نظم [ http://bit.ly/2p9yCod ]
۴ ـ اې سپيني واوري [ http://bit.ly/2ohMB7i ]
۳ـ ترپ و تروپ دی [ http://bit.ly/2oOOYlo ]
۲ ـ سهار سو [ http://bit.ly/2pt5ENe ]
۱ ـ څلور دي کال کي موسمونه [ http://bit.ly/2ppryU4 ]

د « او سربازه ياره خيژه پر مورچل باندي...» سندره په افغانستان کي د خلق او پرچم په وخت کي خورا مشهوره وه. داسي داستانونه سته چي کله چي به د نظامي قواوو قومندانانو غوښتل چي عسکر دې ته وهڅوي چي په پټو سترګو پر مقابل اړخ ورسي، نو به يې په ټيپونو کي په جګ ږغ دغه سندره په واوروله چي د عسکرو وينه پر جوش راولي. د دغې سندري په هکله ويل کيږي چي د ګڼ شمېر افغانانو د وژل کېدو او په زیاتو مواردو کي د جګړو د لا تودېدو باعث ګرځېدلې ده. د يادي سندري يوه ويډيو هم سته چي د سندرغاړې بخت زميني شا ته يوه تابلو پکښي ښودل کيږي. پر دغه تابلو يو وسله په لاس افغان عسکر چي خورا ډبل بريتونه هم لري انځور سوی دی. دا دهغه وخت خبره ده چي ډبل بريتونه د خلقيانو خاصه نخښه بلل کېده.

د فتح خان داستان
د فتح خان داستان په افغانستان کي زيات مينه وال لري. دا د هغه يوه په خټه بړېڅ افغان نکل دی چي د يوې غلط فهمۍ له کبله د خپل پلار پاچهي نه يوازي دا چي پخپله پرېږدي بلکه د ځان سره 59 نور تکړه بړېڅ ځوانان هم بوزي او جلا وطنه يې کړي. پدغه داستان کي ټول بړيڅ ځوانان او پخپله فتح خان پر پردۍ خاوره ووژل سي. د هغه وروسته شمس الدين پاچا د امان کوټ يا مغل کوټ په نوم سيمه د فتح خان کونډي رابيا او د فتح خان د ملګرو کونډو او يتيمانو ته ور وبخښي. هغه پدې وجه چي د وژل سوي فتح خان بړېڅ شانداره بريتونه يې د فتح خان د مړي څخه د کتنې پر وخت زښت خوښ سي.

فتح خان او برېتور سربازان
ښايي قدرمن لوستونکو ته دا پوښتنه ورپيدا سوې وي چي د « او سربازه ياره...» د سندرې او د فتح خان د داستان تر منځ څه تړاو سته. د يادي سوي سندرې او نکل تر منځ پدې دليل زیات تړاو سته  ولي چي دواړه د دې سبب ګرځېدلي چي برېتور د عقل پر ځای د برېتو څخه کار واخلي او خپل وطن او ناموس ته ګواښ پېښ کړي، دا که يې نيت ښايي بل څه هم اوسېدلی وي.

د حقيقته ليري نکل
که د فتح خان نکل نکل نه وای او رشتيا وای نو بيا به شمس الدين نه يوازي دا چي د 60 برېتورو کونډي خپلي مېنځي کړي او ماشومان به يې غلامان کړي وای بلکه د فتح خان د سپينږري پلار اسلم خان پاچهي به يې هم نيولې او اسلم خان او پاته کورنۍ به يې هم غلامان کړي وای. د داسي يو چا صفت کول او يا حتی تقليد يې کول چي نه يوازي يې خپل سپينږری پلار د يوې غلطفهمۍ په نتيجه کي پرېښودی، بلکه د قوم د تکړه ترينو کسانو په بېځايه وژل کېدلو کي پړن ؤ، د منطق څخه ليري کار دی. د داسي چا تقليد بايد ونسي چي د خپل هيواد د دفاع او سمسورتيا پر ځای په پرديو جګړو کي ځان او نور قربانيان کوي.

د تقليد وړ ندی
په همدې ډول د «او سربازه ياره...» د سندرې سرباز د تقليد وړ ندی. ايا د دغو سربازانو مړي د خپلو ملګرو لخوا په کندهار او نورو سيمو کي نه پټول کېدل چي بيا به يې د کورنيو څخه د مرګ او ژوند حال ورک ؤ؟ ايا د دغو سربازانو کونډي به د خپل وژل سوي «شهيد سوي؟» مړونو د تقاعد د تر لاسه کولو لپاره په دفترونو ستړې هلاکې نه ګرځېدلې؟ ايا پخپله نورو برېتورو د دغو کونډو سره غېرانساني او «غېربرېتور» چلن نه کوئ؟ دا چي په جګړه ځپلي هيواد کي يې اوس کوڅې په يتيمانو او کونډو ډکي دي، دا د کومه سوې؟ ايا دا د هغو وژل سوو برېتورو او ږيرورو پاتي کورنۍ ندي؟ هغه کورنۍ چي نه يې «ږيرور» او نه يې «برېتور» پر سر لاس ږدي. که په رشتيا سره هر ننی برېتور د ځان څخه وپوښتي چي د خپل ژوند د لاسه ورکولو وروسته به يې څوک د يتيمانو پر سر لاس او د کونډي پر سر څادر غوړوي، نو ښايي ژر دې نتيجې ته راورسيږي چي هيڅوک.

د جنګ خبري خوږې خو ساعت يې تريخ دی. د افغانو مېندو برېتور زامن بايد ولي د اوسنيو شاه شجاعګانو پر پاچهۍ ځان قربان کړي؟ ايا د افغانستان په ټوله اوسنۍ اداره کي داسي يو واکمن سته چي پدې وارزي چي څوک دي د هغه د پر چوکۍ پاتي کيدلو لپاره خپل سر وبايلي؟ هغه پداسي حال کي چي بيا يې کونډي او ماشومان د پوښتنې ګروېږني څوک هم ونه لري؟ ايا د داسي يو چا لپاره ځان قربانول پکار دي چي پر پرديو ټانکونو افغانستان ته راغلی وي، لويه جرګه يې په لويه فتنه بدله کړې وي، په جدي جرمونو تورن کسان يې خپل ملګري کړي او پر افغانانو واکمن کړي وي، د سولي د سپېڅلي لغت څخه يې ملنډي او د افغانانو د وينو څخه يې تجارت او سياست جوړ کړی وي. ... ايا دا يو افغان برېتور ته ښايي چي د بهرنيانو ترڅنګ ودرېږي، پداسي حال کي چي دغه بهرنيان يې د کلي په کورونو کي د شپې او ورځي تلاښئ کوي؟ ايا دا بده او د پيغور خبره نده چي د يو چا د خپل کور او کلي په تورسرو کي تلاښي کيږي او دی هم توپک په لاس د تلاښي کوونکو بهرنيانو ملګری وي.

ورک سوی دوست او دښمن
د افغانستان موضوع دومره پېچلې او مغلقه سوې ده چي اوس د ډيرو په آند حتی د پاليسۍ جوړونکو سر هم نه په خلاصيږي. داسي معلوميږي لکه د افغانانو څخه چي دوست او دُښمن ورک سوی وي. د دغه کړېدلي ملت ستونزه نور په وينو تويولو نه حليږي. بلکه برعکس هر څومره چي نوري ويني توييږي هومره موضوع لا پېچلې کيږي او د ويني لپاره د دغې لانجمنې موضوع تنده لا زیاتيږي. د افغانستان جګړه د افغانانو جګړه نده. هغه برېتور او ږيرور چي اسلام او وطن پر ګران دی او د اصلي برېتور په توګه چلن کول غواړي، هغه بايد نور د دجال د ډلې څخه ځان بېل او د دجال لخوا په لاس ورکول سوی توپک مات کړي.

افغان برېتور او ږيرور بايد نور د فتح خان د تقليد څخه ځان وژغوري او په پرديو جګړو کي خپل سرونه خاوري نه کړي. دوی بايد په خپل کور کي د خپل مور او پلار د خدمت او د خپلو ماشومانو د سرپرستۍ لپاره پاته سي. افغانان بايد نور د تور او سپين په پردۍ جګړه کي خپل ځان او خپل وطن ونه سوځوي. افغانان بايد نور کرزيان، سيافان، فهيمان، دوستميان، نوريان، سپانتاګان او نور بلا او بدتر دې ته پرېږدي چي خپل باداران پخپله او يا په خپلو زامنو وساتي. دا به د افغانانو په حالت کي هيڅ مثبت بدلون نه راولي چي د واکمنو بچي به د سرو زرو په قاچوغه ډوډۍ خوري، کورنۍ او ملګري به يې مځکي لاندي کوي او په ملياردونو ډالره به کشوي، او د عام افغان بچی به يتيميږي او خور به يې کونډه کيږي.

بريتونه هو، مورچل يأ
افغان ځوانان بايد نور نه د «او سربازه ياره...» په سندره خپل ځان تېرباسي او نه هم د فتح خان په نکل. هغه څوک چي جنګونو ته قصيدې ليکي هغه دي د قصيدو ليکلو پر ځای پخپله توپک تر غاړه کړي. دا نوره د افغانانو جګړه نده. دا چي د هر چا جګړه هم ده، هغه دي يې په خپلو مېنځونو کي سره معلومه او فيصله کړي، خو افغانان بايد نور پدغه پردۍ جګړه کي يو ټک هم ونه کړي. د افغانانو نوی شعار بايد نور دا وي چي « موږ هم دنيا غواړو او هم آخرت!» د افغانانو نوی شعار بايد داوي چي:

«بريتونه ساتو، ږيري ساتو خو د پرديو لپاره پر مورچلونو نه خيژو!»

احمدولي اڅکزی

I take responsibility for all articles published under my name only on: www.ahmadwali.achakzai.com

د سپين وړيو پسونو يوه ډله د ځنګل په مېنځ کي په يوه ډبرينه سيمه کي اوسېدله. د ځنګل د نورو ځايونو په پرتله د پسونو علاقه په شنګيا، مېوو او اوبو ښېرازه نه وه خو دوی ځان ورسره عيار کړی ؤ.

دهر مېلادي کال دفرورۍ د مياشتي په 21 نېټي په ټوله نړۍ کښي دمورنۍ ژبي نړۍ واله ورځ لمانځل کيږي. د 1999 مېلادي کال د نوامبر په مياشته کښي د يونيسکو عامي غونډي پرېکړه وکړه چي د فروري 21 نېټه به د مورنۍ ژبي نړۍ واله ورځ وګرځول شي.